Từ những chiếc vỏ bắp bị bỏ đi trên cánh đồng miền Tây, nhóm sinh viên ngành Digital Marketing, Trường Đại học FPT campus Cần Thơ đã biến chúng thành túi xách, sổ tay và hàng chục sản phẩm sáng tạo.
Dự án khởi nghiệp “Nghề truyền thống – Giá trị mới” của nhóm BALABIN không chỉ tạo ra những sản phẩm thủ công độc đáo mà còn góp phần lan tỏa tinh thần kinh tế tuần hoàn, bảo vệ môi trường và tạo thêm việc làm cho phụ nữ ở nông thôn.
Khởi nghiệp từ chính quê hương
Ý tưởng của nhóm xuất phát từ thực tế ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long khi có hàng tấn vỏ bắp bị vứt bỏ hoặc đốt ngay tại chỗ sau mỗi vụ mùa, gây lãng phí tài nguyên và phát thải độc hại ra môi trường. Nhóm sinh viên gồm Đặng Thị Tuyết Nghi, Phạm Thị Quỳnh Như, Phan Hồng Khuyến, Trần Thị Minh Thư và Lê Hữu Thắng đã nhìn thấy cơ hội trong những “phế phẩm” ấy. Kết hợp với nghề đan lát truyền thống ở địa phương, các thành viên BALABIN mong muốn tạo ra những sản phẩm có giá trị, góp phần giảm thiểu rác thải và nâng cao nhận thức cộng đồng về kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường.
Dự án theo đuổi mô hình “giá trị xanh” khép kín: tận dụng nguyên liệu phế phẩm, quy trình thân thiện môi trường, sản phẩm có thể phân hủy sinh học và lan tỏa lối sống bền vững đến cộng đồng. Điểm khác biệt giúp dự án nổi bật là việc sử dụng vỏ bắp, một nguyên liệu hiếm thấy trong thủ công mỹ nghệ kết hợp với thiết kế trẻ trung, hiện đại nhưng vẫn giữ được nét mộc mạc, truyền thống.
Thông qua quy trình gồm bốn bước: thu gom – xử lý – thiết kế – hoàn thiện, những chiếc vỏ bắp được “hồi sinh” thành nhiều sản phẩm độc đáo. Theo đó, vỏ bắp được thu mua từ các nông hộ sau thu hoạch hoặc vựa bắp, đảm bảo không bị mốc, mục hay sâu mọt. Sau đó sẽ tiến hành xử lý, làm sạch, sàng lọc theo tiêu chí của từng dòng sản phẩm. Vỏ bắp sẽ được xử lý chống mốc, chống mọt trước khi đến công đoạn thiết kế và tạo hình sản phẩm. Với túi xách hoặc các vật dụng trang trí, vỏ bắp sẽ được uốn, dán, đan xen cùng các nguyên liệu như lục bình, dây cói. Còn với giấy thủ công, vỏ bắp sẽ được nghiền nhỏ thành bột, đổ khuôn sau đó sấy hoặc phơi khô tự nhiên tuỳ vào điều kiện thời tiết. Bước cuối cùng sẽ là hoàn thiện sản phẩm và đóng gói.
Đến nay, nhóm đã phát triển đa dạng các dòng sản phẩm, bao gồm 14 sản phẩm đã ra mắt và hơn 30 sản phẩm chuẩn bị hoàn thiện, đánh dấu bước phát triển đáng kể về quy mô và tính đa dạng. Các sản phẩm trải dài từ túi xách thời trang, túi đi biển, túi đeo chéo đến vật dụng trang trí như tấm lót ly, lót bình hoa, gương cầm tay, gương treo tường. Đặc biệt, nhóm còn tận dụng phần vỏ bắp còn lại sau gia công để sản xuất giấy thủ công, sổ tay, thiệp viết,…
Bạn Trần Thị Minh Thư – Thành viên dự án cho biết: “Khách hàng khi tiếp cận các sản phẩm của nhóm có phản hồi rất tích cực. Họ bất ngờ khi vỏ bắp vốn được xem là phế phẩm nông nghiệp mà lại có thể biến thành những sản phẩm thủ công có tính ứng dụng và thẩm mỹ cao như túi, giấy, các vật phẩm trang trí khác”. Điều khiến sản phẩm được ưa chuộng còn nằm ở sự độc đáo, mới lạ, mang đậm nét thủ công mộc mạc, gần gũi với thiên nhiên.
“Quả ngọt” cho sự nỗ lực
Không chỉ dừng lại ở ý tưởng, nhóm đã từng bước thương mại hóa sản phẩm qua kênh online (fanpage, tiktok) và offline (các hội chợ, triển lãm khởi nghiệp, gian hàng tại nhà cổ Bình Thủy). Khách hàng là những người quan tâm đến thời trang bền vững, phụ nữ yêu thích sản phẩm thủ công độc đáo và các doanh nghiệp tìm kiếm quà tặng ý nghĩa.
Chỉ trong thời gian ngắn, dự án đã gặt hái nhiều thành tích nổi bật, khẳng định sức sống của một mô hình khởi nghiệp sinh viên giàu tiềm năng. Nhóm đã kết nối với các doanh nghiệp như Ecoka, Art House tại nhà cổ Bình Thủy, hợp tác cùng 10 hộ dân và hội phụ nữ ấp Hòa Thọ để phát triển nguồn nguyên liệu đồng thời tổ chức các sự kiện kết nối cộng đồng và workshop cho sinh viên FPTU Cần Thơ. Ngoài ra, sản phẩm không chỉ được trưng bày và bán tại nhà cổ Bình Thủy mà còn xuất hiện trên nhiều kênh truyền thông lớn như Báo Thanh Niên, Người Lao Động, Kinh tế & Đô thị, Công an Nhân dân, Truyền hình Cần Thơ và cả chương trình “Café sáng” trên VTV3. Đáng chú ý, dự án đã bán ra hơn 900 sản phẩm, lọt Top 10 cuộc thi Startup Wheel 2025 – Bảng Vietnam Youth Startup, một sân chơi khởi nghiệp quy mô quốc tế với hơn 2.000 dự án đến từ 28 quốc gia. Đồng thời dự án cũng nhận được nhiều đơn hàng, lời mời hợp tác tại triển lãm INNOEX 2025. Với hơn 220.000 lượt xem trên fanpage, website tích hợp chatbot AI, ứng dụng công nghệ QR và video AI quảng cáo, dự án tiếp tục chứng minh sự sáng tạo và khả năng thích ứng công nghệ. Đặc biệt, nhóm đã gọi vốn thành công 50 triệu đồng từ Trường Đại học FPT Cần Thơ và lọt Top 30 dự án xuất sắc trong các kỳ báo cáo đồ án liên ngành EXE101, EXE201.
Theo nhóm, sự đồng hành từ nhà trường chính là yếu tố then chốt giúp dự án phát triển. Hai mentor là thầy Võ Thiên Ân (Giảng viên bộ môn Khởi nghiệp) và cô Quang Chân Chân (Doanh nghiệp Ecoka) đã hỗ trợ nhóm từ khâu hoàn thiện ý tưởng, định hình kế hoạch kinh doanh đến nâng tầm sản phẩm. Nguồn “học bổng khởi nghiệp” 50 triệu đồng của nhà trường đã tiếp thêm nguồn lực để biến ý tưởng thành hiện thực.
Môi trường khuyến khích sáng tạo và khởi nghiệp tại FPTU chính là “chất xúc tác” để những nhóm sinh viên như BALABIN dám nghĩ, dám làm. Đại diện nhóm cho biết, tinh thần “Innovation” (Đổi mới sáng tạo) và “Entrepreneurship” (Khởi nghiệp) được khuyến khích xuyên suốt trong quá trình sinh viên học tập, rèn luyện tại trường. Điều này thôi thúc sinh viên không ngừng nghĩ ra những ý tưởng mới, dám thử nghiệm và dám thất bại. Những cuộc thi, workshop và chương trình trải nghiệm thực tế đã trở thành bệ phóng cho các dự án khởi nghiệp của sinh viên vươn xa. Trong thời gian tới, các thành viên BALABIN dự định mở rộng danh mục sản phẩm, tăng cường ứng dụng công nghệ để nâng cao năng suất đồng thời phát triển kênh phân phối trên các sàn thương mại điện tử và hợp tác với các cửa hàng trên toàn quốc.
Thông qua hành trình khởi nghiệp của mình, các thành viên nhóm BALABIN muốn gửi gắm một thông điệp đầy ý nghĩa đến những bạn trẻ đang ấp ủ ước mơ kinh doanh: “Khởi nghiệp không nhất thiết phải bắt đầu từ những điều to tát. Ngay từ chính quê hương, từ những điều tưởng chừng nhỏ bé, nếu kiên trì và sáng tạo, chúng ta có thể biến rác thải thành tài nguyên, thách thức thành cơ hội và góp phần thay đổi cộng đồng”.
Mỹ Ngọc