Sáng ngày 25/10/2025, tại TP.HCM, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức tọa đàm với chủ đề: “Đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo – Những lợi ích và thách thức”. Tọa đàm nhằm đánh giá kết quả bước đầu trong việc triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đồng thời thảo luận các giải pháp thúc đẩy ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) trong giai đoạn tới.
Tọa đàm có sự tham dự của các cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương cùng các hiệu trưởng, giáo sư, các nhà khoa học, chuyên gia uy tín trong lĩnh vực giáo dục và công nghệ, các sinh viên, học sinh tiêu biểu.
Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Nguyễn Khắc Văn – Quyền Tổng Biên tập Báo Sài Gòn Giải Phóng nhấn mạnh, Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị đã xác định chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo là một trong những nhiệm vụ đột phá chiến lược. Đây không chỉ là chủ trương mang tầm định hướng lâu dài của Đảng mà còn là yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn phát triển, đặt ra cho ngành giáo dục Việt Nam nhiệm vụ phải chủ động thích ứng, đổi mới tư duy và mô hình đào tạo. “Ngành giáo dục cần nhanh chóng bắt nhịp, tiến cùng và hướng tới mục tiêu vươn lên dẫn đầu trong xu thế chuyển đổi số toàn cầu”, ông Văn nhấn mạnh.
Các tham luận trong tọa đàm xoay quanh nhiều khía cạnh quan trọng bao gồm việc đẩy mạnh ứng dụng AI trong giáo dục – đào tạo: Đánh giá về định hướng, chủ trương của Đảng, Nhà nước trong việc đưa AI vào trong giáo dục và đào tạo; những mục tiêu trung hạn và dài hạn; kinh nghiệm từ các quốc gia trong khu vực và thế giới; Cơ sở đào tạo sẵn sàng cho kỷ nguyên AI: Các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục phổ thông nêu kinh nghiệm trong việc ứng dụng AI trong quản lý và dạy học; Trợ lý AI trong nghiên cứu và đổi mới sáng tạo: Đánh giá những tác động của AI trong công tác nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo ở các trường học, nhất là trong bối cảnh phát triển nghiên cứu liên ngành.
Bên cạnh đó, tọa đàm cũng nhấn mạnh vai trò của của doanh nghiệp trong ứng dụng AI trong giáo dục và đào tạo: Mối liên kết tam giác giữa Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp là không thể tách rời. Ghi nhận nhu cầu của các bên, sự tác động tương hỗ giữa các bên trong quá trình đẩy mạnh ứng dụng AI để giải quyết nhu cầu phát triển của các bên liên quan. Một nội dung quan trọng khác được bàn luận sâu là đạo đức trong kỷ nguyên giáo dục số: tập trung làm rõ sử dụng AI thế nào cho đúng, làm cho AI trở thành công cụ nhân văn, góp phần đào tạo công dân số bản lĩnh, hội nhập.
Cụ thể, đánh giá về sự cấp thiết của việc đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo, TS. Lê Thị Mai Hoa – Phó Vụ trưởng, Vụ Giáo dục Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo là yêu cầu cấp thiết, phù hợp với định hướng của Đảng và Nhà nước về chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực này. Bà đề xuất 6 giải pháp trọng tâm: xây dựng chương trình “Hiểu biết về AI quốc gia” dành cho học sinh, giáo viên; tăng cường bồi dưỡng kỹ năng số và đạo đức sử dụng AI cho đội ngũ nhà giáo; tích hợp AI vào các môn STEM thay vì tách riêng; hoàn thiện khung quy định về đạo đức học thuật và sử dụng AI trong giảng dạy, nghiên cứu; đầu tư phát triển hạ tầng số và nền tảng AI “Make in Vietnam” phù hợp với ngôn ngữ tiếng Việt đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, phổ cập nhận thức về AI đến toàn ngành giáo dục và cộng đồng xã hội.
Phát biểu tại tọa đàm, đại diện Trường Đại học FPT, TS. Lê Trường Tùng – Chủ tịch Hội đồng trường nêu lên một thực tế khi nhiều người không dám thừa nhận sự chi phối của AI trong công việc. Ông cho rằng AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà đang tạo ra cuộc cách mạng trong phương pháp dạy và học.
Tại bậc đại học, mô hình học tập theo định hướng kiến tạo – nơi sinh viên chủ động xây dựng tri thức thông qua các câu hỏi, dự án và thảo luận nhóm, đang bị AI tác động mạnh mẽ. Khi cả giảng viên lẫn sinh viên cùng sử dụng AI để đặt câu hỏi, tạo đáp án hay chấm điểm. Mô hình học tập truyền thống này đứng trước nguy cơ “sụp đổ”, buộc nhà trường phải điều chỉnh sang hướng học tập dựa trên nghiên cứu (research-based learning). Ở bậc phổ thông, nhà trường đang triển khai mô hình lớp học đảo ngược (học lý thuyết ở nhà – làm bài tập trên lớp), áp dụng thí điểm cho môn Toán và Khoa học tự nhiên, có sự hỗ trợ của AI để cá nhân hóa bài học để theo dõi tiến độ và phản hồi cho từng học sinh. Theo ông Tùng, việc này giúp giáo viên và học sinh “đối thoại” với AI đúng cách, không để công nghệ thay thế hoàn toàn quá trình tư duy và phản biện. TS. Lê Trường Tùng cũng nhấn mạnh, AI đang buộc giáo dục phải tái định nghĩa vai trò của người thầy, người học và cả cách đánh giá chất lượng đào tạo. Nếu trước đây năng suất dạy và học được đo bằng số giờ, số giảng viên hay diện tích lớp học thì nay cần chuyển sang tiêu chí chuyển đổi số và hiệu quả học tập thực tế. Ngoài ra, TS. Lê Trường Tùng kiến nghị, giáo dục Việt Nam cần sớm thích ứng với thời đại AI, không chỉ bằng việc đưa công nghệ vào lớp học mà bằng tư duy thiết kế lại toàn bộ hệ thống dạy và học để hướng đến sự cá nhân hóa, linh hoạt và hiệu quả hơn.
Phát biểu kết luận tọa đàm, đồng chí Huỳnh Thành Đạt – Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh sự cần thiết phải sớm triển khai Chiến lược AI trong giáo dục. Từ 12 tham luận và các đề xuất tại tọa đàm, đồng chí đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ tham mưu Chính phủ ban hành Khung đạo đức AI trong trường học cùng chương trình, tài liệu giảng dạy AI ở bậc phổ thông. Ông cũng kiến nghị xây dựng Quỹ chuyển đổi số trong giáo dục đại học – một quỹ đầu tư chiến lược nhằm huy động nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng số và giải pháp AI cho giáo dục. Đối với các trường đại học, đồng chí Huỳnh Thành Đạt đề nghị cần chủ động đổi mới, học hỏi mô hình tiên tiến, thay vì phụ thuộc vào các giải pháp bên ngoài. Đồng thời, doanh nghiệp cần trở thành đối tác đồng kiến tạo nhân lực, thay cho vai trò “người sử dụng lao động” thụ động như trước đây.
Buổi tọa đàm kết thúc tuy nhiên đã mở ra nhiều góc nhìn mới, góp phần định hướng chính sách và chiến lược trong việc đưa trí tuệ nhân tạo trở thành động lực then chốt cho sự đổi mới toàn diện của nền giáo dục Việt Nam trong thời kỳ số.
M.N