Tại Hội thảo khoa học quốc tế “Đào tạo truyền thông trong bối cảnh AI và chuyển đổi số 2025” do Trường Đại học FPT, GS. TS. Tạ Ngọc Tấn cho rằng AI chỉ là công cụ, sự sáng tạo và nhân văn của con người mới là yếu tố then chốt trong đào tạo truyền thông.
Ngày 25/12, Hội thảo khoa học quốc tế “Đào tạo truyền thông trong bối cảnh AI và chuyển đổi số 2025” (ME.AI25) đã diễn ra tại Hà Nội, thu hút 200 nhà khoa học, nhà nghiên cứu, chuyên gia, giảng viên, sinh viên và doanh nghiệp trong và ngoài nước. Hội thảo do Trường Đại học FPT chủ trì, phối hợp cùng Bộ môn Quản trị Truyền thông Đa phương tiện, Thời báo Văn học Nghệ thuật và Công ty Cổ phần Tập đoàn Truyền thông Tri Thức Số tổ chức.
ME.AI25 có sự tham gia của nhiều học giả và chuyên gia uy tín như GS. TS. Tạ Ngọc Tấn – Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS. TS. Catherine Earl – Phó Giáo sư ngành Truyền thông, Khoa Truyền thông và Thiết kế, Đại học RMIT Việt Nam; TS. Trần Ngọc Tuấn – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học FPT; TS. Phạm Bình Dương – Chủ nhiệm Bộ môn Quản trị Truyền thông Đa phương tiện Trường Đại học FPT…
Trong phần khai mạc hội thảo, TS. Trần Ngọc Tuấn cho rằng trước bối cảnh chuyển đổi số và sự thâm nhập sâu rộng của AI vào mọi lĩnh vực đời sống, đào tạo truyền thông không thể dừng lại ở việc trang bị kỹ năng sử dụng công cụ, mà phải hướng tới hình thành năng lực hiểu biết về AI, tư duy phản biện, đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội trong môi trường truyền thông số.
Ông cho biết: “Sứ mệnh trên hoàn toàn phù hợp với triết lý giáo dục mà Trường Đại học FPT kiên định theo đuổi, đó là triết lý tự chủ trong học tập, coi người học là trung tâm trong quá trình kiến tạo tri thức; đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ giáo dục liên ngành, gắn nghiên cứu – ứng dụng – thực tiễn nghề nghiệp. Trong chiến lược phát triển dài hạn, Tập đoàn FPT và Tổ chức giáo dục FPT xác định AI là năng lực cốt lõi, không chỉ trong đào tạo công nghệ mà trong toàn bộ hệ sinh thái giáo dục, nhằm theo kịp yêu cầu của thị trường lao động và sự phát triển của xã hội hiện đại”.
Theo TS Phạm Bình Dương – Chủ nhiệm Bộ môn Quản trị Truyền thông Đa phương tiện Trường Đại học FPT, đồng thời là Phó Trưởng Ban tổ chức Hội thảo – AI và chuyển đổi số đang đặt ra yêu cầu đổi mới tư duy về vai trò của tri thức, con người và giáo dục trong kỷ nguyên số, gắn chặt với thực tiễn thị trường lao động.
Ông chia sẻ: “Trọng tâm của đào tạo truyền thông hiện nay là hình thành năng lực hiểu, đánh giá và dẫn dắt việc sử dụng AI trên nền tảng tư duy phản biện, đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm công dân, phù hợp với các tiếp cận quốc tế về Khung năng lực hiểu biết về AI (AI literacy) và quản trị công nghệ có trách nhiệm”.
Trên cơ sở đó, Trường Đại học FPT Hà Nội tổ chức hội thảo khoa học quốc tế ME.AI25 như một diễn đàn học thuật thường niên, kết nối nghiên cứu – đào tạo – thực tiễn trong lĩnh vực truyền thông và công nghệ tại Việt Nam.
Phát biểu tham luận khai mạc, GS. TS. Tạ Ngọc Tấn cho rằng trí tuệ nhân tạo đang tạo ra những biến đổi sâu sắc đối với báo chí, truyền thông, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới căn bản công tác đào tạo để nguồn nhân lực không chỉ thích ứng mà còn làm chủ công nghệ. AI mang lại nhiều lợi ích cho hoạt động truyền thông và giáo dục, từ xử lý dữ liệu, cá nhân hóa nội dung đến mô hình giảng dạy mới, song cũng tiềm ẩn rủi ro về suy giảm tư duy phản biện, thông tin sai lệch, bản quyền và đạo đức nghề nghiệp.
Ông nhấn mạnh một nguyên tắc tối quan trọng mọi người phải khắc sâu: “AI chỉ là công cụ, là trợ lý ảo; còn sự sáng tạo, tính nhân văn và bản lĩnh của con người mới là yếu tố quyết định. Chúng ta không đào tạo người làm truyền thông để cạnh tranh với AI, mà đào tạo họ trở thành những người kiểm soát và điều hành AI”.
Trên cơ sở đó, GS. TS. Tạ Ngọc Tấn đề xuất các cơ sở đào tạo cần tập trung vào 3 nhóm năng lực cốt lõi theo mô hình ASK, bao gồm: Tri thức (Knowledge) toàn diện về công nghệ số, AI và khả năng tự học suốt đời; Kỹ năng (Skills) sử dụng AI có đạo đức, trách nhiệm cùng kỹ năng tác nghiệp đa phương tiện; Phẩm chất (Attitude) đạo đức, bản lĩnh nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội – những yếu tố then chốt để ngăn chặn tác động tiêu cực từ AI.
Hội thảo còn có các diễn giả trong nước và quốc tế chia sẻ các tham luận xoay quanh 5 chủ đề: Lý luận và bối cảnh về đào tạo truyền thông trong kỷ nguyên AI và chuyển đổi số; Chương trình, mô hình và phương pháp đào tạo truyền thông trong môi trường AI; Ứng dụng AI trong dạy – học, nghiên cứu và thực hành truyền thông; Đạo đức, pháp lý, bản quyền và trách nhiệm xã hội khi sử dụng AI trong giáo dục và truyền thông; Kết nối nhà trường – doanh nghiệp – tổ chức truyền thông trong thời đại AI.
Song song với các phiên tham luận học thuật, một trong những điểm nhấn của Hội thảo ME.AI25 là khu vực triển lãm trưng bày và giới thiệu các sản phẩm, mô hình, giải pháp ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực truyền thông và giáo dục đến từ doanh nghiệp và sinh viên. Đây là không gian trải nghiệm mở, cho phép người tham dự trực tiếp tương tác, khám phá và trải nghiệm các mô hình AI, sản phẩm sáng tạo và những ý tưởng đổi mới đang được triển khai và ứng dụng trong thực tiễn đào tạo và truyền thông hiện nay.
Với cách tiếp cận kết hợp giữa nghiên cứu học thuật và trải nghiệm công nghệ, hội thảo ME.AI25 đã góp phần kết nối tri thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và lan tỏa tinh thần chuyển đổi số trong giáo dục truyền thông tại Việt Nam.
Thuý Anh